Maritieme geschiedenis en stamboom DE GROOT

 

 


Jacob Jacobs de Groot

zoon van Berend Jacobs en Engel Elhard

De tweede generatie

Jacob Jacobs de Groot (zoon van Berend Jacobs en Engel Elhart) gedoopt 28 april 1727 in Ottensen-Altona, overleden 15 nov 1775 op zee. Beroep: schipper.

Hij (26j) trouwde Stientje Janssen (20j), getrouwd 20 jan 1753 te Juist, geboren 9 sep 1733 te Juist, (dochter van Jan Janssen en Trientje Arends), overleden 22 feb 1811 (78 jaar oud) te Juist.

Kinderen (derde generatie)

    • Engel (Jacobs) de Groot (vernoemd naar haar grootmoeder Engel Elhard),
      geboren 15 jan. 1754 te Juist, overleden 3 nov 1829 (75jr, 3 maanden en 11 dagen oud: zou dan in april moeten zijn overleden) op Juist.
    • Berend Jacobs de Groot geboren 12 mrt 1773 te Juist (vernoemd naar zijn grootvader Berend Jacobsen). Overleden 28 juni 1829 (56j) te Wichelen (Dendermonde) op zijn schip "De Hoop".

Jacob Jacobs de Groot is onze directe, eerste naamgever. Hij woonde sinds 1754 in Ostdorf op huisnummer 51 (volgordenummer voor de belasting). In 1755 was hij poorter (=burger) in Dokkum. Hij was schipper en de thuishaven van de schippers van Juist was Dokkum.

Van Stientje Janssen hebben wij gegevens terug kunnen vinden: haar vader was Jan Janssen, geboren 1700, haar grootvader Johann Hillrichs, geboren ~1670 en haar overgrootvader Hillrich Janssen, geboren 1651. Allen geboren op Juist. De vader van haar overgrootvader is waarschijnlijk Johan Arends of Hilrichs. Deze werd omstreeks 1625 geboren en hij is ons oudste spoor op Juist.   

Hun kinderen
Tussen de kinderen Engel en Berend gaapt een kloof van bijna 20 jaar. Mogelijke dochters in die tijdspanne zijn: Johanna, Itje, Taatje en Lichtje. Zij worden allen tesamen genoemd met de achternaam Jacobs in het Kerkregister onder het hoofdstuk "Communion" (Maar het is waarschijnlijker dat zij de dochters van Jacob Jacobs (de Kleene) en Hockje Arends zijn).

Doopgegevens
Het is opvallend dat er in de Kirchenbücher" van Juist geen doopgegevens zijn te vinden van de kinderen van Jacob, terwijl die van zijn broer Jan er wel zijn. Misschien zijn de kinderen van Jacob en Stientje elders gedoopt.


Communion
De broers Jacob en Johan Jacobs de Groot worden met Hilrich Onnen de Groot verscheidene jaren achtereen vermeld onder "Communion". Dat is een onderdeel van een herdenkingsdienst, waarbij het laatste Avondmaal wordt herdacht (bij de Katholieken is dit algemeen maar bij de Protestanten niet. Echter bij de Remonstranten kan dit bij bijzondere gebeurtenissen ook verscheidene malen per jaar worden gevierd). Mogelijk waren zij betrokken bij het uitdelen van het brood.

Juistplaatje

Uit het doopregister van Juist:

 6 Stijntie.
            Vatt.
(vader): Jan Janssen, 
            Mutt.
(moeder): Trintie Arends
  Gevatter 
(doopgetuigen):
                 Arend Janssen Senior
  (1661-1743, vader van Trintie Arends en Onne Arends)
                   geboren den 9 sept 1733,
                   getauft: ?? cod.

Bron: boek van Berthold Rüdiger 


Schepen

Van schipper Jacob zijn drie, mogelijk vier schepen, bekend:

In 1752 was hij stuurman op het schip De Hazina met schipper Onne Arends (de latere schoonvader van Jan Jacobs de Groot). Toen heette hij nog Jacob Jacobsz (zonder de toevoeging "de Groot")


Armenfonds

Juist

In het Nedersaksische archief in Aurich hebben we een brief uit 1769 (18 mei; Jacob Jacobs De Groodt) gevonden met zijn handtekening waaruit blijkt dat hij beheerder was van het armenfonds  (Arm Vorsteder = Armenvorsteher = Armendeken). Na zijn dood in 1775 volgde zijn broer Jan hem op.

Deze handtekening is de oudste binnen onze familie De Groot. Tenminste dat was toen, want in 2018 waren de notariële akten in het stadsarchief Amsterdam gedigitaliseerd en ontdekten we daarin een akte van 1761 met daarin de handtekening van Jacob. En nog later (2020) een handtekening op een Amsterdamse notariële akte van 1752, maar nog zonder de toevoeging "de Groot", die pas bij zijn huwelijk in 1753 werd vermeld.

Juistplaatje
Brief van de armencommissie op Juist
mede ondertekend door Jacob Jacobs De Groodt

Transcriptie 

Dass wir untergeschriebene, Prediger und Armenvorsteher auf den Insul Juist, ein unterm 19ten April dieses Jahres datirtes allergnädigstes Königl. Consistorial Decretum, in Ansehung des Schlusses, der am 26ten Junii 1767 eingenommenen Armenrechnung vom 1sten Aug. 1765 bis dem 27sten Jan. 1767, von dem xx Amtsverwalter Damm zu Norden wohl und richtig erhalten haben, solches wird hirdurch von uns bescheiniget.

Juist den 18ten Maij 1769
 Gerhard Julius Leiner,   p.l (pastor)
Jacob Jacobs de Groodt,
Arm Vorsteder   



Overlijden
 

Jacob Jacobs de Groot verdronk op 15 nov 1775 (48 jaar oud) op zee bij Schiermonnikoog tijdens een hevige storm. Zijn schip verging met man en muis (met scheepsknecht Jan Jürgens, 44j). Zijn weduwe Stientje Janssen zou na zijn overlijden nog 36 jaar leven en overleed in 1811 op Juist.

In de Leeuwarder Courant is te vinden dat in de nacht van 14 op 15 november 1775 een hevige noordwesterstorm (NNW) woedde, waarin vele schepen zijn vergaan en dijkdoorbraken plaatshadden (zie het krantenbericht). 

handtekeningJacobJacobss

 
Ook in Noordholland (Amsterdam: Kattenburg, Haarlemmermeer: Halfweg) ontstonden er op 14 en 15 november 1775 overstromingen:
(zie de beeldbank van het Noordhollands archief)

Overstroming  
watersnoodramp
Kattenburg, 15 nov 1775
 
Halfweg, 14 nov 1775
Overstroming   Overstroming
gestrand schip 1775
 
storm november 1775

HuwelijkRenaMos

Beschrijving van de watersnoodramp in o.a. Amsterdam door Johan Hendrik Hering tussen 14 en 15 nov 1775


Kinderen van Jacob Jacobs de Groot

 

1. Engel Jacobs de Groot
dochter van Jacob Jacobs de Groot en Stientje Janssen

De derde generatie

Engel (Jacobs) de Groot, geboren 15 jan 1754 op Juist, overleden (75j) op 23 nov 1829 op Juist en begraven 29 nov te Juist (huidige BRD).

Zij trouwde Frerk (Frerich) Peters (zoon van Peter Frerichs en Hieske Alberts), getrouwd ~1779, geb. ~1749 op Juist, beroep: stuurman, matroos, ovl. 6 mei 1805 op Juist, begraven 14 mei 1805 op Juist

Kinderen:

      • Hieske Christina Frerks, geb. 17 sep 1780 op Juist, ovl. 26 juli 1781 op Juist.
      • Jacob Peters Frerks, geb. 14 mei op Juist, ovl. 6 okt 1790 op Juist, begraven 15 okt 1790 op Juist.

 

2. Berend Jacobs de Groot
zoon van Jacob Jacobs de Groot en Stientje Janssen

Haatie

Uit het DTB-register van Appingedam, huwelijksaankondigingen op 5, 10 en 17 feb 1799

De derde generatie

Berend Jacobs de Groot, geboren 12 mrt 1773 op Juist (zoon van Jacob Jacobs de Groot en Stientje Janssen), overleden (56j) op 28 juni 1829 te Wichelen (huidige België).

Hij trouwde toen hij 25 jaar was met de toen 16 jarige Rena (/Riena) Mos (dochter van Egbert Janssen Mos en Pieternella Pieters de Boer); Huwelijksafkondigingen: 3 febr. 1799 te Veendam, 17 febr. in Appingedam en 19 febr. 1799 te Juist.

Rena werd in 1782 geboren te Appingedam en is op 13 juni 1860 in Amsterdam overleden (78j).

Kinderen (vierde generatie)

    1. Jacob de Groot, geb. 3 nov 1799 (/1804) te Juist (Dld), gedoopt 5 nov. 1799 (/1804) te Juist.
      Getuigen: Johan Jacobs de Groot (broer van vader), Harm Gerjets en Jantje Jansen Mos (zus van moeder) Bron: microfiches Kirchenbücher Juist in Aurich

    2. Egbert Johannes de Groot geb. 8 mei 1803 te Juist, gedoopt 17 mei (vernoemd naar zijn grootvader Egbert Jansen de Boer).
      Doopgetuigen: Johan Janssen Fisser (senior), Johan Onnen Fisser, Freerich Peters, Johan Onnen Hilders, Frau Trientje Jansen Fisser uit Hamburg
      Bron: microfiches Kirchenbücher Juist in Aurich

    3. Stientje Friderica Elisabeth de Groot geb. 20 aug 1806 (25/4) te Juist , ged. 25 aug (vernoemd naar haar grootmoeder Stientje Janssen). Doopgetuigen Engel (zus van Vader), Warner Peter Fisser (man van Engel, Gerjet Hilrichs.
      Bron: microfiches Kirchenbücher Juist in Aurich


    4. Petronella Augustina Berends de Groot gedoopt 19 april 1808 te Juist (vernoemd naar haar grootmoeder Pietertje de Boer). Bron: microfiches Kirchenbücher Juist in Aurich

      Petrus Mos, geb. 5 jan. 1813 op Juist, zoon van Engenard Smit

    5. Barend de Groot geb. 9 dec 1815 te Zaandam.

    6. Johana de Groot geb. 9 dec 1815 te Zaandam, beroep (1849) dienstbode. Zij trouwde de weduwnaar Hermanus Cornelisz Huis, getrouwd 3 februari 1858 te Amsterdam, geboren geb. 5 augs 1823 te Amsterdam (zoon van Cornelis Huis en Anna Elisabeth Siewers).

    7. Mattheus de Groot geb. 1 apr 1818 te Groningen.

    8. Elisabeth de Groot geb. 21 mrt 1820 te Doniawerstal.

    9. Jacomina de Groot geb. 1 dec 1822 te Rotterdam.

    10. Johannes de Groot geb. 26 jan 1826, 8u30 te Dendermonde (huidige België) op het
      schip "De Hoop".

Berend Jacobs en Rena woonden aanvankelijk in Ostdorf op het eiland Juist. Hun huis stond op de plek tussen de huidige Janus Platz en villa Daheim (tussen Dünenstrasse en Wilhelmstrasse).

Vijf van de tien kinderen van Rena (waarvan 4 van Berend) werden op Juist geboren en de andere 6 in diverse plaatsen in de Nederlanden.

KirchbuchJuistStijntie

Het huidige Juist met de Dünen- en Wilhelmstrasse 

Buitenechtelijk kind
In de loop van zijn leven zijn we Berend een tijdje kwijt (1810-1813). Zijn echtgenote dacht blijkbaar, dat zij hem definitief verloren was, en kreeg op 5 januari 1813 een buitenechtelijk kind, Petrus Mos, van een andere man. 

Waarom kreeg Rena een buitenechtelijke relatie? Een aannemelijke verklaring is dat ze dacht, dat Berend was verdronken en niet meer terug zou komen en dat ze zonder inkomen op het eiland Juist met 4 kinderen was achtergebleven.

Ene Engenard Smit heeft zich toen over haar ontfermd, met als gevolg, dat uit die relatie een kind werd geboren: Petrus Mos/Smit. De persoon Engenard Smit hebben we niet kunnen achterhalen. Misschien behoorde hij tot de soldaten van de Franse bezetting en had hij kost en inwoning bij de familie de Groot.

Omdat Berend uiteindelijk weer boven water kwam, moet er een andere reden zijn geweest voor zijn verdwijning. In de tijd van zijn afwezigheid (de Franse Tijd op Juist, 1808-1813) hebben de Engelsen honderden Nederlandse vracht- en vissersschepen opgebracht en bovendien tijdens marine acties duizenden matrozen krijgsgevangen gemaakt. Oostfriesland was ingelijfd door Napoleon en Juist kreeg een Franse bezetting. Familieleden verkeerden in grote onzekerheid over het lot van hun vaders, zonen en broers. De uitwisseling van krijgsgevangen verliep traag. Het krijgsgevangenenkamp Norman Cross lag 100 km ten noorden van Londen. Na de val van Napoleon werden in juni 1814 alle krijgsgevangenen vrijgelaten. Het is dus mogelijk dat het schip van Berend werd gekaapt en dat hijzelf daarbij krijgsgevangen werd gemaakt. Dit zou een verklaring kunnen zijn voor het feit dat hij vier jaar lang niet thuis kwam. Een eventuele andere mogelijkheid is, dat Berend Jacobs gedwongen werd om in de Franse havens of vloot te dienen.

Opmerkelijk is dat na zijn thuiskomst Rena niet meer alleen op Juist achterblijft, maar meevaart. Dit blijkt uit de geboorteplaatsen van hun 6 kinderen na 1814.

Vertrek uit Juist naar Nederland
Berend en Rena hebben na de Franse tijd het waddeneiland Juist verlaten (1814-1815). Zij markeren de overgang van onze directe familieleden van Juist naar Nederland. Berend werd binnenschipper op het schip “De Hoop”.

zie verder >>

 

EINDRULE

top back home
^