Maritieme geschiedenis en stamboom DE GROOT

 

 


FRANSE TIJD OP JUIST 1808-1813

Napoleon
Lodewijk Napoleon

Frans Imperium
Frans Imperium

INLEIDING

Bij de vrede van Tilsit in 1807 komt het eiland Juist bij het Franse Koninkrijk Holland. Het eiland staat van 1808 tot 1810 onder Hollands toezicht. De bevolking van Juist is dan belasting-plichtig aan koning Lodewijk Napoleon (Koning van Holland 1806-1810).

In 1808 verliest Juist door het Continentaal Stelsel
("Kontinentalsperre", 1806-1814) 12 schepen. Ze liggen in Engeland, Frankrijk of elders aan de ketting.

Van 1810 tot 1813 behoort Juist onder diens broer, de Franse keizer Napoleon Bonaparte. In 1813 komt Juist weer bij Pruisen en van 1815-1866 hoort het bij Hannover. De Franse tijd in Nederland is van 1795 tot 1813.

Op 10 november 1811 komt er op Juist een Franse bezetting, die pas in 1816 weggaat.

In 1812 vertrekken 5 jongemannen van Juist als soldaat naar Rusland. Er wordt daarna nooit meer iets van hen vernomen.



ONDERDAK VOOR DE MILITAIREN

In 1811 wordt de kerk ingenomen voor militair gebruik. In de muren worden schietgaten aangebracht. Zie ook het verslag van Onne F. Fisser.

Volgens een belastingsverminderingsverzoek in 1812 wordt het lege ("ausgestorbene") huis van de weduwe van Johan Gerdes Visser Wittwe als militair magazijn gebruikt.

Volgens datzelfde verzoek wordt het huis daarnaast, dat van de weduwe van Harm Gerjets, door de commandant gebruikt en bewoond.

Mogelijk is de rest van de bevolking op Juist verplicht één of meer soldaten in huis te nemen. De officieren zijn Fransen en de soldaten overwegend Hollands.

In 1813 brandt het domineeshuis volledig af doordat soldaten hun natte kleding daar bij de kachel droogden. De kerkregisters (voor dopen, trouwen, overlijden) zijn gelukkig niet meeverbrand, blijkbaar waren deze reeds elders in veiligheid gebracht.

In 1816 (zo laat?) verlaat de Franse bezetting het eiland. In 1818 wordt de kerk opgeknapt en weer gebruikt waar het voor bedoeld is. En in 1822 komt er na 13 jaar weer een dominee (Henricus Bonaventura Kirchhelfer) op het eiland wonen. Wel moet er dan een huis voor de dominee worden aangekocht.


SEINSTELSEL

Toen in 1795 de legers van de Franse Republiek onze gewesten bezet hadden, werden er langs onze kust ten dienste van de marine, observatie- en seinposten ingericht om de bewegingen van de Engelse vloot in het oog te houden en dit langs de kusttelegraaf over te seinen naar het opperbevel van de marine te Boulogne.

In 1808 volgden ook de Oostfriese waddeneilanden.

Zo'n seinpost (ook telegraaf of semafoor genoemd) bestond uit een signaalmast met beweegbare armen.

Zie verder:


BELASTINGEN

Weide- en eiergeld over 1812 en 1813

Op het internet vond Ronald de volgende site van het Nationaal Archief in Den Haag:
http://www.nationaalarchief.nl/toegangen/pdf/NL-HaNA_2.01.25.ead.pdf

Hierin wordt de inventaris genoemd van de "Archieven betreffende het Kroondomein en de Hofhouding van Koning Lodewijk Napoleon en de Franse Keizer". Onder het hoofdstuk VIII "Domeinen in het noorden" en onderhoofdstuk G. "Norden en Berum" worden twee stukken genoemd over Juist:

    • 7. Juisterweide- en eiergeld, en
    • 28. Veeweide op het eiland Juist, 1813, Norden

Met deze informatie zijn Peter en Ronald naar het Nationaal Archief te Den Haag gegaan. Aldaar hebben zij onder het toegangsnummer 2.01.25 en inventarisnr 309, lijsten gevonden met de namen van de inwoners en de door hun te betalen belasting. Het betreft de jaren 1812 en 1813. In 1812 voor weide- en eiergeld, maar in 1813 werd de belasting versoepeld en moest alleen weidegeld worden betaald.


De burgemeester (eilandvoogd) Ulrich Ubben van Juist stelde de inwonerlijst op met de te betalen belasting en stuurde deze lijst naar de administrateur/intendant van de Kroon van de „Renthij“ in Noorden: R.A. de Salis. Deze administrateur zond de lijst op zijn beurt naar de rentmeester M. Hoppe in Aurich/Noorden. Het verschuldigde belastinggeld werd via het eiland Norderney overgemaakt.

BriefFranseTijd


Transcriptie

No 197 Aurich den 29. Mei 1812 865


De Administrateur der Domeinen van de Kroon in het Noorden van het gouvernement van Holland
aan
Den Heere der Keizerlijke Kroongoederen in Holland.

Hoog Edel Gestrenge Heer!

Achtervolgens Artikel 5. van het Besluit d.d. 26. Februarij deezes Jaars No 34/326 heeft Uw Hoog Edel Gestrengen mij gelast zoo dus doenlijk het montant van Juister Weidegeld van het lopende Dienstjaar op te geven, ten einde op de boeking van hetzelve de nodige orders te stellen.

Ik heb hierop onder de 6den Maand den Rentmeester Hoppe verzocht het gewone Register mij op de gepaste tijd te laten toekomen en na hetzelve als nu ontvangen, manqueer ik niet, Uwe Hoog Edel Gestrengen zulke kopielijk, hiernevens aan te bieden, zijnde daarna het montant der Weidegelden, aan 1812 incl. het gebruikelijke Opgeld à 2 Stuivers Oostfriesisch per Rijksdaalder …….................................................................................12 - 10
wordende bovendien nog aan Eiergeld van ieder
huishouding 5 Sch. betaald, hetwelk voor het gemelde
jaar oplevert: …………....................................................11 - 23
en is dus het Totaal der Inkomsten van het Eiland Juist:...... 24 R 6 Sch

Dewelke echter eerst in het voorjaar 1813 worden geheven, als zijnde om die reden ook bij Art. 24. van het Besluit No 1164. bepaald, dat deze gelden niet gepercipieerd, maar bij het einde van den Dienst als restant zullen geconsidereerd worden. Omme echter de heffing der Inkomsten met ultimo December 1812 gelijk zulks bij de Renthij Norden gewoonlijk is, volledig te kunnen sluiten, ben ik met den Rentmeester van meening, dat het beter zoude wezen, wanneer men gedachte revenu op Martini nadat de Weide beëindigt is, liet heffen en de Lijst in het vervolg altoos in de maand April, zoo als voor deze keer is gedaan, wierd opgemaakt, teneinde op het currente Jaar geboekt en op Martini of in de Maand December geheven te worden.
Zulks aan Uwe Hoog Edel Gestrenge decisie over te latende, heb ik de Eer met de meeste hoogachting te zijn,
Hoog Edel Gestrenge Heer!
Uw Hoog Edel Gestrengens Onderdanige en Gehoorzaame Dienaar
R.A. de Salis

BriefFranseTijd
BriefFranseTijd

1 Rthr (Reichsthaler) = 27 Schilling, 1 Schilling = 20 Stüber

 


Belastinglijst 1812

Kopie

1812


Designatio

derer
Weide und Eier Gelder pro A. 1812

Kühe jeder
1 Rth

Schaafe jedes
4 Sch

Eijergelder jeder Haushaltung 5 Sch.

1

Harm Siefken                    1 Kuh

1 Rth

     4 Sch

      5 Sch.

2

Arend Janssen Visser

-

4

5

3

Herman Arnold Schiffer

-

4

5

4

Job Eilders Witwe

-

-

5

5

Jan Dircks Wittwe

-

-

5

6

Jan Dircks

 

4

5

7

Folckert Eilts Visser

 

4

5

8

Eilt Folckers Wittwe

 

4

5

9

Jan Wilhelm Gerdes

 

4

5

10

Jan Matthiassen Wittwe

 

4

5

11

Gerd Janssen

 

4

5

12

Jürgen Hiesen

 

4

5

13

Focke Jürgens

 

-

5

14

Cassen Berends

 

-

5

15

Claes Albers

 

-

5

16

Dirck Janssen

 

-

5

17

Ulrich Eilers Wittwe

 

-

5

18

Frerck Claessen

 

-

5

19

Dirck Onnen Wittwe

 

4

5

20

Folckert Hagen Wittwe

 

4

5

21

Luitjen Jobs

 

4

5

22

Claes Benjamins

 

4

5

23

Warner Peter Visser

 

4

5

24

Eilert Jobs

 

4

5

25

Oncke Hillrichs

 

4

5

26

Peter Ennen Visser

 

4

5

27

Georg Albrechts Altmans Wittwe

 

4

5

28

Geriet Onnen Visser Wittwe   Alt und Arm

 

-

-

29

Onne Eilts Visser

 

4

5

30

Geriet Hillrichs

 

4

5

31

Jan Janssen Visser Wittwe

 

-

5

32

Job Luitjens Wittwe

 

4

5

 

 

                        Latus 1

_______

1 Rth

________

3 R 7Sch

___________

5 R 20Sch

 

Kopie

1812


Continuatio

Kühe jeder
1 Rth

Schaafe jedes
4 Sch

Eijergelder jeder Haushaltung 5 Sch.

33

Jan Garrels

-

-

5

34

Haijo Folckers

-

4

5

35

Ulrich Hillrichs

-

4

5

36

Albert Claessen , 1 Kuh

1 Rth

-

5

37

Johan Gerdes Visser Wittwe, ausgestorbene Haus, wird zum Militair Magazin gebraucht

-

-

5

38

Harmen Geriets Wittwe

 

-

5

39

Gerhard Jacobus Dringenborgs Wittwe

 

-

5

40

Oncke Ulrichs

 

4

5

41

Jacob Hinrichs van Goens, 1 Kuh

1 Rth

4

5

42

Jan Onnen Hilders

 

4

5

43

Jürgen Börchers Schoon

 

4

5

44

Jan Janssen Backer

 

4

5

45

Jan Onnen Visser ,    1 Kuh

1 Rth

4

5

46

Ulrich Onnen Visser

 

4

5

47

Onne Heere Arends

 

-

5

48

Berend Janssen de Groot
(zoon van Jan Jacobs de Groot)

 

-

5

49

Peter Reimers Feld

 

-

5

50

Jacob Jacobs de Groot
(zoon van Jan Jacobs de Groot)

 

-

5

51

Berend Jacobs de Groot
(zoon van Jacob Jacobs de Groot)

 

-

5

52

Focke Arends Wittwe

 

4

5

53

Arend Focken ,   1 Kuh

1 Rth

4

5

54

Claes Janssen de Burs Wittwe

 

-

5

55

Focke Eilers

 

4

5

56

Jan Peters Visser

 

-

5

57

Ulrich Janssen Wittwe

 

4

5

58

Jacob Janssen Altmanns Wittwe

 

4

5

59

Arian Janssen

 

-

5

60

Onne Geriets Jacobs  ,  1 Kuh

1 Rth

4

5

61

Frerich Peters Wittwe

 

-

5

62

Jan Janssen Visser

 

4

5

 

 

  Latus 2

______

5 Rth

_______

2 R 6 Sch

__________

5 R 10 Sch


 



1812


Continuatio


Kühe jeder

1 Rth


Schaafe jedes

4 Sch

Eijergelder jeder Haushaltung 5 Sch.

63

Hillrich Onnen de Koe  

-

4

5

64

Jan Hallen Wittwe

-

-

5

65

Jan Heeren Arends

-

4

5

66

Jacob Arends

-

4

5

 

 

_________

________

_________

 

Latus 3

-

      12 Sch

        20 Sch

 

Latus 2

5 Rth

2 R  6 Sch

5 R 10 Sch

 

 Latus 1

1 Rth

3 R 7 Sch

5 R 20 Sch

 

 

Summa der Weide Gelden

__________

6 Rth

_________

5 R 25 Sch

___________

11 R 23 Sch

 

Weide Gelder: Rthl    Sch    w

 

Von 6 Kühe à 1Rthl/St    06      
,,   Jung Vieh nichts     
,,   40 Schafen à 4 Sch   0525-
Aufgeld 2 Sch. pr. Rthl 12-
  ____________
Summa Weidegelder   12 Rthl 10 Sch.
Dazu Eijergeld     11 Rthl 23 Sch_
Summa Weide- und
Eijergelder              
 24 Rthl  6 Sch 

 

Juist am 6ten April 1812 
Gezeichnet Le Maire Ubbens

Für gleichlautende Abschrift      
Der Secretair bei der Administration der Kön. Domainen in Norden des Gouvernements Holland.

 

 

 

 

1 Rthr (Reichsthaler) = 27 Schilling, 1 Schilling = 20 Stüber

 


Belastinglijst 1813

Copie

1813

                                                15698
Designation
der
WeideGelder von der Insel Juist pro Ao 1813


Kühe jede

1 Rth


Schaafe jedes
4 Sch

1

Harm Siefken,   1 Kuh

1 Rth

     4 Sch

2

Arend Janssen Visser

-

4

3

Herman Arnold Schiffer

-

4

4

Job Eilers Witwe , arm

-

-

5

Jan Dirks Wittwe,  arm

-

-

6

Jan Dirks

 

4

7

Folckert Eilts Visser

 

4

8

Eilt Folckers Wittwe

 

4

9

Jan Wilhelm Gerdes

 

4

10

Jan Matthiassen Wittwe,   arm

 

-

11

Gerd Janssen

 

4

12

Jürgen Hiesen

 

4

13

Focke Jürgens

 

4

14

Clas Albers,   hat kein Vieh

 

-

15

Dirck Janssen,     auch keine

 

-

16

Ulrich Eilers Wittwe,      arm

 

-

17

Tjark Claessen ,    kein Vieh

 

-

18

Dirck Onnen  Wittwe ,   Erben

 

4

19

Folckert Hagen Wittwe

 

4

20

Luitjen Jobs

 

4

21

Claes Benjamins

 

4

22

Warner Peters Visser Wittwe

 

4

23

Eilert Jobs

 

4

24

Oncke Hilrichs

 

4

25

Peter Ennen Visser

 

4

26

Georg Albrechts Altmanns Wittwe

 

4

27

Geriet Onnen Visser  Wittwe ,  Alt und Arm

 

-

28

Onne Eilts Visser

 

4

29

Gerjet Hillrichs

 

4

30

Jan Janssen Visser

 

-

31

Job Luitjens Wittwe

 

4

32

Jan Gerrelts Wittwe,   hat kein Vieh

 

-

 

 

                                                          Latus 1

________

1 Rth

________

3 R 11 Sch

 


1813


Continuatio


Kühe
 jede
1 Rth


Schaafe jedes
4 Sch

33

Haijo Folckers

-

4

34

Ulrich Hillers

-

4

35

Albert Claessen,   eine Kuh

1 Rth

-

36

Jan Gerdes Visser Wittwe,
Haus wird zum Magazijn gebraucht

-

-

37

Harm Gerjets Wittwe, Haus wird von dem Commandanten benutzt und bewohnt

 

-

38

Gerhard Jacobus Dringenberg Wittwe

 

4

39

Oncke Ulrichs,  alt, arm und hat kein Vieh

 

-

40

Jacob Hinrich van Goens,  eine Kuh

1 Rth

-

41

Jan Onnen Hilders

 

4

42

Jürgen Börchers Schoon

 

4

43

Jann Janssen Backer

 

4

44

Jann Onnen Visser ,   eine Kuh

1 Rth

4

45

Ulrich Onnen Visser

 

4

46

Onne Heren Arends

 

4

47

Berend Janssen de Groot,   arm und hat kein Vieh
(zoon van Jan Jacobs de Groot)

 

-

48

Peter Reiners Feld               hat kein Vieh

 

-

49

Jacob Jacobs de Groot,      hat kein Vieh
(zoon van Jan Jacobs de Groot)

 

-

50

Berend Jacobs de Groot          
(zoon van Jacob Jacobs de Groot)

 

-

51

Jacob Janssen

 

4

52

Arend Focken,   eine Kuh und ein Schaaf

1 Rth

4

53

Focke Eilers

 

4

54

Jan Peters Visser ,  hat kein Vieh

 

-

55

Ulrich Janssen Wittwe

 

4

56

Jacob Janssen Altmans Wittwe

 

4

57

Arian Janssen

 

4

58

Onne Gerjes Jacobs

 

4

59

Frerich Peters Wittwe ,    arm

 

-

60

Jann Janssen Visser

 

4

 

 

                                                           Latus 2

_______

4 Rth

________

2 R 14 Sch

 


1813


Continuatio


Kühe jeder
1 Rth


Schaafe jedes
4 Sch

61

Jacob Arends

-

4

62

Hillrich Onnen de Koe  

-

4

65

Jan Hallen Wittwe,   arm

-

-

66

Jan Heren Arends

-

4

 

 

 Latus 3

________

-

_________

       12 Sch

 

Latus 2

4 Rth

2 R 14 Sch

 

Latus 1

1 Rth

3 R 11 Sch

 

 

                                                                 Summa

________

5 Rth

_________

6 Rth 10 Sch

 

Weide Gelder von 5 Kühe sind    5 Rth         
,,         ,,        ,,    43 Schafe    6 Rth  10 Sch
Aufgeld per Rth 2 Stb    11    7 1/2
  _____________
Summa  Weide-Gelder   11 Rthl 21 Sch. 7 1/2
 

 

/Stund/   Rentambt Norden den 15. Juny 1813 
Calv: Weber
/Stund/ 
 
Hoppe Rentmeister
  Voor Copies conform
De Secretaris bij de Administratie der. Domeinen van de Kroon in het Departement der Ooster Eems
                   J.A. Melvill van Carnbée

 

 

 

1 Rthr (Reichsthaler) = 27 Schilling, 1 Schilling = 20 Stüber

 

 

Weidegeld werd geheven over het aantal koeien en schapen per inwoner.

Eiergeld werd per huishouding geheven. Alleen armlastigen werden daarvan vrijgesteld. In 1813 werd het eiergeld afgeschaft volgens een decreet uit 1809. Het eiergeld betrof het recht om zeevogeleieren in de duinen te rapen (bron >>)

De inwonernamen op deze lijsten zijn terug te vinden, zie verder >>

 

EINDRULE

 

top back home


^