FRANSE TIJD OP JUIST 1808-1813

ONDERDAK VOOR DE MILITAIREN

In 1811 wordt de kerk ingenomen voor militair gebruik. In de muren worden schietgaten aangebracht. Zie ook het verslag van Onne F. Fisser.

Volgens een belastingsverminderingsverzoek in 1812 wordt het lege ("ausgestorbene") huis van de weduwe van Johan Gerdes Visser Wittwe als militair magazijn gebruikt.

Volgens datzelfde verzoek wordt het huis daarnaast, dat van de weduwe van Harm Gerjets, door de commandant gebruikt en bewoond.

Mogelijk is de rest van de bevolking op Juist verplicht één of meer soldaten in huis te nemen. De officieren zijn Fransen en de soldaten overwegend Hollands.

In 1813 brandt het domineeshuis volledig af doordat soldaten hun natte kleding daar bij de kachel droogden. De kerkregisters (voor dopen, trouwen, overlijden) zijn gelukkig niet meeverbrand, blijkbaar waren deze reeds elders in veiligheid gebracht.

In 1816 (zo laat?) verlaat de Franse bezetting het eiland. In 1818 wordt de kerk opgeknapt en weer gebruikt waar het voor bedoeld is. En in 1822 komt er na 13 jaar weer een dominee (Henricus Bonaventura Kirchhelfer) op het eiland wonen. Wel moet er dan een huis voor de dominee worden aangekocht.

SEINSTELSEL

Toen in 1795 de legers van de Franse Republiek onze gewesten bezet hadden, werden er langs onze kust ten dienste van de marine, observatie- en seinposten ingericht om de bewegingen van de Engelse vloot in het oog te houden en dit langs de kusttelegraaf over te seinen naar het opperbevel van de marine te Boulogne.

In 1808 volgden ook de Oostfriese waddeneilanden.

Zo'n seinpost (ook telegraaf of semafoor genoemd) bestond uit een signaalmast met beweegbare armen.

Zie verder:

• Zwin
  
• Wikipedia
  
• Google books
  
  

BELASTINGEN

Weide- en eiergeld over 1812 en 1813

Op het internet vond Ronald de volgende site van het Nationaal Archief in Den Haag:
http://www.nationaalarchief.nl/toegangen/pdf/NL-HaNA_2.01.25.ead.pdf

Hierin wordt de inventaris genoemd van de "Archieven betreffende het Kroondomein en de Hofhouding van Koning Lodewijk Napoleon en de Franse Keizer". Onder het hoofdstuk VIII "Domeinen in het noorden" en onderhoofdstuk G. "Norden en Berum" worden twee stukken genoemd over Juist:

• 7. Juisterweide- en eiergeld, en
• 28. Veeweide op het eiland Juist, 1813, Norden

Met deze informatie zijn Peter en Ronald naar het Nationaal Archief te Den Haag gegaan. Aldaar hebben zij onder het toegangsnummer 2.01.25 en inventarisnr 309, lijsten gevonden met de namen van de inwoners en de door hun te betalen belasting. Het betreft de jaren 1812 en 1813. In 1812 voor weide- en eiergeld, maar in 1813 werd de belasting versoepeld en moest alleen weidegeld worden betaald.

De burgemeester (eilandvoogd) Ulrich Ubben van Juist stelde de inwonerlijst op met de te betalen belasting en stuurde deze lijst naar de administrateur/intendant van de Kroon van de „Renthij“ in Noorden: R.A. de Salis. Deze administrateur zond de lijst op zijn beurt naar de rentmeester M. Hoppe in Aurich/Noorden. Het verschuldigde belastinggeld werd via het eiland Norderney overgemaakt.

	Transcriptie No 197 Aurich den 29. Mei 1812 865 De Administrateur der Domeinen van de Kroon in het Noorden van het gouvernement van Holland aan Den Heere der Keizerlijke Kroongoederen in Holland. Hoog Edel Gestrenge Heer! Achtervolgens Artikel 5. van het Besluit d.d. 26. Februarij deezes Jaars No 34/326 heeft Uw Hoog Edel Gestrengen mij gelast zoo dus doenlijk het montant van Juister Weidegeld van het lopende Dienstjaar op te geven, ten einde op de boeking van hetzelve de nodige orders te stellen. Ik heb hierop onder de 6den Maand den Rentmeester Hoppe verzocht het gewone Register mij op de gepaste tijd te laten toekomen en na hetzelve als nu ontvangen, manqueer ik niet, Uwe Hoog Edel Gestrengen zulke kopielijk, hiernevens aan te bieden, zijnde daarna het montant der Weidegelden, aan 1812 incl. het gebruikelijke Opgeld à 2 Stuivers Oostfriesisch per Rijksdaalder …….................................................................................12 - 10 wordende bovendien nog aan Eiergeld van ieder huishouding 5 Sch. betaald, hetwelk voor het gemelde jaar oplevert: …………....................................................11 - 23 en is dus het Totaal der Inkomsten van het Eiland Juist:...... 24 R 6 Sch Dewelke echter eerst in het voorjaar 1813 worden geheven, als zijnde om die reden ook bij Art. 24. van het Besluit No 1164. bepaald, dat deze gelden niet gepercipieerd, maar bij het einde van den Dienst als restant zullen geconsidereerd worden. Omme echter de heffing der Inkomsten met ultimo December 1812 gelijk zulks bij de Renthij Norden gewoonlijk is, volledig te kunnen sluiten, ben ik met den Rentmeester van meening, dat het beter zoude wezen, wanneer men gedachte revenu op Martini nadat de Weide beëindigt is, liet heffen en de Lijst in het vervolg altoos in de maand April, zoo als voor deze keer is gedaan, wierd opgemaakt, teneinde op het currente Jaar geboekt en op Martini of in de Maand December geheven te worden. Zulks aan Uwe Hoog Edel Gestrenge decisie over te latende, heb ik de Eer met de meeste hoogachting te zijn, Hoog Edel Gestrenge Heer! Uw Hoog Edel Gestrengens Onderdanige en Gehoorzaame Dienaar R.A. de Salis

1 Rthr (Reichsthaler) = 27 Schilling, 1 Schilling = 20 Stüber

Belastinglijst 1812

1 Rthr (Reichsthaler) = 27 Schilling, 1 Schilling = 20 Stüber