• Home -
• Familie in Hamburg - Juist
- Familie op Juist - Johan Jacobs de Groot - Jacob Jacobs de Groot

Jacob Jacobs de Groot

zoon van Berend Jacobs en Engel Elhard

Jacob Jacobs de Groot is onze directe, eerste naamgever. Hij woonde sinds 1754 in Ostdorf op huisnummer 51 (volgordenummer voor de belasting). In 1755 was hij poorter (=burger) in Dokkum. Hij was schipper en de thuishaven van de schippers van Juist was Dokkum.

Van Stientje Janssen hebben wij gegevens terug kunnen vinden: haar vader was Jan Janssen, geboren 1700, haar grootvader Johann Hillrichs, geboren ~1670 en haar overgrootvader Hillrich Janssen, geboren 1651. Allen geboren op Juist. De vader van haar overgrootvader is waarschijnlijk Johan Arends of Hilrichs. Deze werd omstreeks 1625 geboren en hij is ons oudste spoor op Juist.   

Hun kinderen
Tussen de kinderen Engel en Berend gaapt een kloof van bijna 20 jaar. Mogelijke dochters in die tijdspanne zijn: Johanna, Itje, Taatje en Lichtje. Zij worden allen tesamen genoemd met de achternaam Jacobs in het Kerkregister onder het hoofdstuk "Communion" (Maar het is waarschijnlijker dat zij de dochters van Jacob Jacobs (de Kleene) en Hockje Arends zijn).

Doopgegevens
Het is opvallend dat er in de Kirchenbücher" van Juist geen doopgegevens zijn te vinden van de kinderen van Jacob, terwijl die van zijn broer Jan er wel zijn. Misschien zijn de kinderen van Jacob en Stientje elders gedoopt.

Communion
De broers Jacob en Johan Jacobs de Groot worden met Hilrich Onnen de Groot verscheidene jaren achtereen vermeld onder "Communion". Dat is een onderdeel van een herdenkingsdienst, waarbij het laatste Avondmaal wordt herdacht (bij de Katholieken is dit algemeen maar bij de Protestanten niet. Echter bij de Remonstranten kan dit bij bijzondere gebeurtenissen ook verscheidene malen per jaar worden gevierd). Mogelijk waren zij betrokken bij het uitdelen van het brood.

Uit het doopregister van Juist:  6 Stijntie.             Vatt.(vader): Jan Janssen,              Mutt.(moeder): Trintie Arends   Gevatter (doopgetuigen):                  Arend Janssen Senior   (1661-1743, vader van Trintie Arends en Onne Arends)                    geboren den 9 sept 1733,                    getauft: ?? cod.

Bron: boek van Berthold Rüdiger 

Schepen

Van schipper Jacob zijn drie, mogelijk vier schepen, bekend:

• het schip de "Jonkvrouwe Maria" (1761,1762,1763),
• het kofschip “Sibillina & Hillegonda” (1766, 1767), welke hij in dec. 1770 bij het Waddeneiland Norderney verloor.
• Daarna voer hij op een nieuw schip: het smakschip “De Jonge Jan & Engelina”, dat hij in 1771 aanschafte en dat in 1775 verging. Vanaf 1773 staat hij als “zetschipper” vermeld.
• Mogelijk ook de "Anna Maria Elisabeth" Zie verder>>

In 1752 was hij stuurman op het schip De Hazina met schipper Onne Arends (de latere schoonvader van Jan Jacobs de Groot). Toen heette hij nog Jacob Jacobsz (zonder de toevoeging "de Groot")

Armenfonds

In het Nedersaksische archief in Aurich hebben we een brief uit 1769 (18 mei; Jacob Jacobs De Groodt) gevonden met zijn handtekening waaruit blijkt dat hij beheerder was van het armenfonds  (Arm Vorsteder = Armenvorsteher = Armendeken). Na zijn dood in 1775 volgde zijn broer Jan hem op.

Deze handtekening is de oudste binnen onze familie De Groot. Tenminste dat was toen, want in 2018 waren de notariële akten in het stadsarchief Amsterdam gedigitaliseerd en ontdekten we daarin een akte van 1761 met daarin de handtekening van Jacob. En nog later (2020) een handtekening op een Amsterdamse notariële akte van 1752, maar nog zonder de toevoeging "de Groot", die pas bij zijn huwelijk in 1753 werd vermeld.

Brief van de armencommissie op Juist
mede ondertekend door Jacob Jacobs De Groodt

Overlijden 

Jacob Jacobs de Groot verdronk op 15 nov 1775 (48 jaar oud) op zee bij Schiermonnikoog tijdens een hevige storm. Zijn schip verging met man en muis (met scheepsknecht Jan Jürgens, 44j). Zijn weduwe Stientje Janssen zou na zijn overlijden nog 36 jaar leven en overleed in 1811 op Juist.

In de Leeuwarder Courant is te vinden dat in de nacht van 14 op 15 november 1775 een hevige noordwesterstorm (NNW) woedde, waarin vele schepen zijn vergaan en dijkdoorbraken plaatshadden (zie het krantenbericht). 

 
Ook in Noordholland (Amsterdam: Kattenburg, Haarlemmermeer: Halfweg) ontstonden er op 14 en 15 november 1775 overstromingen:
(zie de beeldbank van het Noordhollands archief)

Kattenburg, 15 nov 1775		Halfweg, 14 nov 1775
gestrand schip 1775		storm november 1775

Beschrijving van de watersnoodramp in o.a. Amsterdam door Johan Hendrik Hering tussen 14 en 15 nov 1775

Kinderen van Jacob Jacobs de Groot

1. Engel Jacobs de Groot
dochter van Jacob Jacobs de Groot en Stientje Janssen

2. Berend Jacobs de Groot
zoon van Jacob Jacobs de Groot en Stientje Janssen

Uit het DTB-register van Appingedam, huwelijksaankondigingen op 5, 10 en 17 feb 1799

Berend Jacobs en Rena woonden aanvankelijk in Ostdorf op het eiland Juist. Hun huis stond op de plek tussen de huidige Janus Platz en villa Daheim (tussen Dünenstrasse en Wilhelmstrasse).

Vijf van de tien kinderen van Rena (waarvan 4 van Berend) werden op Juist geboren en de andere 6 in diverse plaatsen in de Nederlanden.

Het huidige Juist met de Dünen- en Wilhelmstrasse 

Buitenechtelijk kind
In de loop van zijn leven zijn we Berend een tijdje kwijt (1810-1813). Zijn echtgenote dacht blijkbaar, dat zij hem definitief verloren was, en kreeg op 5 januari 1813 een buitenechtelijk kind, Petrus Mos, van een andere man. 

Waarom kreeg Rena een buitenechtelijke relatie? Een aannemelijke verklaring is dat ze dacht, dat Berend was verdronken en niet meer terug zou komen en dat ze zonder inkomen op het eiland Juist met 4 kinderen was achtergebleven.

Ene Engenard Smit heeft zich toen over haar ontfermd, met als gevolg, dat uit die relatie een kind werd geboren: Petrus Mos/Smit. De persoon Engenard Smit hebben we niet kunnen achterhalen. Misschien behoorde hij tot de soldaten van de Franse bezetting en had hij kost en inwoning bij de familie de Groot.

Omdat Berend uiteindelijk weer boven water kwam, moet er een andere reden zijn geweest voor zijn verdwijning. In de tijd van zijn afwezigheid (de Franse Tijd op Juist, 1808-1813) hebben de Engelsen honderden Nederlandse vracht- en vissersschepen opgebracht en bovendien tijdens marine acties duizenden matrozen krijgsgevangen gemaakt. Oostfriesland was ingelijfd door Napoleon en Juist kreeg een Franse bezetting. Familieleden verkeerden in grote onzekerheid over het lot van hun vaders, zonen en broers. De uitwisseling van krijgsgevangen verliep traag. Het krijgsgevangenenkamp Norman Cross lag 100 km ten noorden van Londen. Na de val van Napoleon werden in juni 1814 alle krijgsgevangenen vrijgelaten. Het is dus mogelijk dat het schip van Berend werd gekaapt en dat hijzelf daarbij krijgsgevangen werd gemaakt. Dit zou een verklaring kunnen zijn voor het feit dat hij vier jaar lang niet thuis kwam. Een eventuele andere mogelijkheid is, dat Berend Jacobs gedwongen werd om in de Franse havens of vloot te dienen.

Opmerkelijk is dat na zijn thuiskomst Rena niet meer alleen op Juist achterblijft, maar meevaart. Dit blijkt uit de geboorteplaatsen van hun 6 kinderen na 1814.

Vertrek uit Juist naar Nederland
Berend en Rena hebben na de Franse tijd het waddeneiland Juist verlaten (1814-1815). Zij markeren de overgang van onze directe familieleden van Juist naar Nederland. Berend werd binnenschipper op het schip “De Hoop”.

zie verder >>